Rozdział 12 jest bezpośrednią kontynuacją poprzedniej
części. W pierwszych wersetach powtarzają się tematy z ostatnich wersetów
poprzedniego rozdziału: czasy ostatnie, prześladowanie, oraz dobra nowina, że
wróg zostanie zniszczony i Bóg zwycięży.
Tematami całej Księgi Daniela są: prześladowanie
wiernych, odmówienie poddania się bezbożnym władzom, wierność i wytrwałość, Bóg
rządzi suwerennie.
Implikacja dla ‘Resztki’ Izraela w czasie Antychrysta
W owym czasie,
czyli w czasie opisanym w ostatniej części poprzedniego rozdziału, anioł
wstaje, w tym ostatnim i najstraszniejszym okresie prześladowań.
Wskazuje na okres strasznego prześladowania podczas
panowania Antiocha IV Epifanusa, ale także na ucisk pod antychrystem, którego
Antioch IV jest typem (por. Obj. 12:7-14).
Owy czas jest okresem Antiocha IV, ale jest to też ostatni czas,
czas w którym my żyjemy
(Por. Powt. Prawa 4:25-31; Jer. 30:1-11; Zach. 13:7-9;
Mat. 24:15-22).
Drugi werset jest wyjątkowym tekstem, ponieważ jest to jedyne
miejsce w Starym Testamencie mówiące o podwójnym zmartwychwstaniu: ku życiu wiecznemu
lub potępieniu.
Zazwyczaj w Starym Testamencie jeszcze nie ma rozróżnienia
miedzy piekłem a niebem; jest tylko mowa o szeolu, który jest ogólnym
określeniem dla życia po śmierci i nie równa się ani piekłu, ani niebu.
Inne teksty w Starym Testamencie wskazują na nagrodę po
śmierci, ale nie są tak jasne i jednoznaczne jak teksty w Nowym Testamencie (np.
Psalm 16:9-11; 49:15; 73:23-26; Ozeasza 6:1-2; Ezechiela 37:11-14). Jedynie u
proroka Izajasza (Iz. 26:19) znajdujemy pewien zarys zmartwychwstania.
Cała Księga Daniela podkreśla suwerenność Bożą w
panowaniu nad ziemią. Teraz, na końcu księgi, uczy też suwerenności Bożej nawet
poza życiem: Bóg ma moc nad śmiercią.
Poprzez zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa Bóg ostatecznie
udowodnił, że rządzi też nad śmiercią (por. 1 Kor. 15:55).
Oznacza to pocieszenie w prześladowaniu, że po śmierci
każdy otrzyma swoją nagrodę: źli otrzymają karę i potępienie, wierni otrzymają
usprawiedliwienie i chwałę.
Mimo wiadomości, które codziennie widzimy w telewizji, mimo
niesprawiedliwości w społeczeństwie wokół nas, mimo cierpienia niewinnych, mimo
prześladowań naszych braci i sióstr, prawdą jest, że wszechmogący Bóg rządzi i
jest suwerenny.
Księga Kaznodziei (Koheleta) sprawdzała wszystko, co jest
pod słońcem i jest dość pesymistyczna (np. Kazn. 7:15-18; 9:11-12), ale
Daniel widział nad słońcem, i widział Bożą rzeczywistość.
Wszystko dzieje się w Bożym planie (por. Dz. Ap. 2:22-24;
Rzymian 8:28-39). Bezbożni otrzymają w końcu swoją karę (por. też. Np. Przyp.
Salomona 14:11; 15;24; 16:22).
Roztropni, co znaczy sprawiedliwi i zbawieni, będą
jaśnieć (w. 3). Jest to określenie używany w odniesieniu do niebiańskich istot.
Antioch IV chciał być bogiem, wydał monety, z napisem „Theos Epifanes”, co
znaczy „Bóg objawiony”, uważał, że sam jest bogiem. Jednak umarł jak człowiek,
był człowiekiem zbuntowanym. Chciał być bogiem, jak wielu dzisiaj też tego
pragnie, ale każdy, kto siebie wywyższa, zostanie poniżony. Tylko wierzący,
który się poddaje całkowicie Bogu, zostaje wywyższony i będzie mógł żyć w
wiecznej chwale.
Po tym, kiedy Daniel wszystkiego się dowiedział, otrzymuje
rozkaz, aby zapieczętował księgę tych objawień, aż do czasu ostatecznego (w.
4).
Na Bliskim Wschodzie ważne dokumenty zostawały
zapieczętowane: zamknięte a każda partia kładła swoją pieczęć. Oryginalny
dokument zostawał skopiowany, a potem zapieczętowany i schowany (zamknięty).
Oznaczało to, że nikt już nie mógł zmienić treści dokumentu (por. Jer.
39:9-12).
Dopiero w ks. Objawienia następuje otworzenie pieczęci i
dalsze objawienie. Jan widzi, co było zapieczętowane i zamknięte. Objawienie
potwierdza Sąd ostateczny i zmartwychwstanie ku wiecznemu potępieniu (Obj.
20:11-15) lub ku wiecznemu życiu z Bogiem (Obj. 21-22).
Daniel nie otrzymuje więcej objawień i wyjaśnień (w. 8 i
13).
Określenie czas
ostateczny po hebrajsku oznacza: czas
końcowy, lub koniec czasu / okresu. Hebrajski tekst nie oznacza końca
historii świata, lecz tylko koniec pewnego okresu, lub końcowy czas pewnego
dłuższego okresu, co może wskazywać na koniec historii świata, ale wcale nie
musi.
Reakcja Daniela (w. 5-13)
Czytamy, że Daniel widział
dwóch innych aniołów (w. 5), ale w hebrajskim tekście nie ma określenia dwaj
inni, lecz tylko dwaj… i też nie ma wyrazu aniołów.
Prawdopodobnie chodzi o anioła, który przyniósł wiadomość
(anioł Gabriel) a drugim jest być może anioł Michał (por. 10:21), ale tak na
prawdę nie wiemy kim są te postacie.
Jako reakcja na pytanie Daniela jak długo jeszcze, jedna z postaci podniosła obie ręce ku niebu (w.
7) i przysięgała, co znaczy, że przywołała Boga, jako świadka, aby potwierdzić
prawdę tych słów (por. Ks. Rodz. 14:22; Ezech. 20:5-6).
Wtedy Daniel otrzymuje tajemniczą odpowiedź: trwa to czas, dwa czasy i pół czasu, co
przypomina słowa z rozdziału 7 (Dan. 7:25).
Nie chodzi tu znowu o dokładny czas, lecz o to, że jest
to wyznaczony czas, zło nie jest w stanie czynić do końca tego, co chce (3 ½
jest połową 7, patrz komentarz przy Dan. 7:25). Zło może działać przez pewien
wyznaczony czas, ale zostaje potem zatrzymane.
Podobnie jak my wszyscy nigdy nie jesteśmy zadowoleni, i
zawsze chcemy wiedzieć więcej, Daniel też chciał znać więcej szczegółów.
Odpowiedź na jego prośbę jednak brzmi: to nie twoja
sprawa, idź, żyj dalej i rób, co należy (parafraza z w. 9). To znaczy: żyj wiernie i w czystości w
otoczeniu, które jest złe, mimo prześladowania. Słowa te zostaną w nieco innej
formie powtórzone na końcu rozdziału (w. 13). Dalsze objawienia dotyczące
wszystkiego, co Daniel widział nastąpią dopiero w Księdze Objawienia, po
wniebowstąpieniu Pana Jezusa.
Potem (w. 11-12) Daniel otrzymał jeszcze dwie bardzo
konkretne liczby dni (1290 i 1335), których w żaden sposób nie można powiązać z
historycznymi wydarzeniami, ani też ze sobą.
Nie jest jasnym, czy istnieje jakakolwiek relacja między
tymi liczbami oraz 2300 wieczorów i poranków (8:14) lub z określeniem czas,
czasów i pół czasu (7:25; 12:7).
Po prostu w żaden sposób nie możemy się tego dowiedzieć,
nie wiemy, co te liczby znaczą.
Bóg objawił pewne rzeczy, ale nie wszystko. Musimy być
zadowoleni z tych krótkich spojrzeń w przyszłość. Wiele nie wiemy, wiemy tylko, że zło nie
zwycięży, że wierni otrzymają swoją nagrodę, to powinno nam wystarczyć. Idź,
żyj dalej, bo słowa są zamknięte.
Liczby eschatologiczne
Czas, czasów i pół czasu (7:23); 2300 wieczorów i poranków (8:14); 70
tygodni - lat (9:25-27); 1290 dni i 1335 dni (12:11-12). Na podstawie tychże
liczb oraz innych liczb w Biblii, ciągle próbowano obliczyć datę powrotu Jezusa
Chrystusa.
Jednak wszelkie próby obliczenia Jego powrotu są przeciw
woli Bożej (Mk. 13:32). Wielu chrześcijan to uznaje, ale też mniej dokładne
obliczanie, próba określenia, kiedy ‘mniej więcej’ Jezus wróci jest grzechem. Twierdzenia
takie jak: „w naszym pokoleniu Jezus na pewno wróci”, „teraz już nie długo…” są
niezgodne z Ew. Marka 13:32. Znaki czasów były już we wszystkich wiekach, nie
jest teraz gorzej niż dawniej. Każdy, kto poważne czyta historię Europy czy
świata wie, że świat znał znacznie gorsze okresy niż ten czas, w którym teraz
żyjemy! W naszym czasie jeszcze nie jest tak źle, i znaki, o których Jezus
mówił, nastąpiły w obfitości w każdym wieku od Jego wniebowstąpienia. Eschatologiczne
czasy ostateczne zaczęły się w
momencie, kiedy Jezus wstąpił do nieba i trwają aż do jego powrotu, a kiedy to będzie,
tego nikt nie wie.
Nas współcześnie żyjących
również dotyczy nakaz anioła skierowany do Daniela (w. 13): Lecz ty, idź swoją drogą, aż przyjdzie koniec. Spoczniesz, i powstaniesz w
przeznaczonym dla ciebie miejscu na końcu dni.
