Wstępne założenia

Seria: Jak czytać Biblię, część 2

Musimy mieć świadomość, że nikt nie czyta jakiegokolwiek tekstu w sposób neutralny. Każdy ma wstępne założenia, np. czy autor jest wiarygodny czy nie, czy tekst zawiera tylko ciekawe informacje, czy jest autorytetem dla mnie, itd. Mówi się dużo o neutralności, ale coś takiego jak neutralne podejśce do jakiegokolwiek tekstu lub sprawy nie istnieje. Nikt nie jest neutralny, ani w czytaniu Biblii, ani w jakiejkolwiek sytuacji w życiu.

Dlatego ważne jest, aby mieć świadomość, jakie wstępne założenia mamy, czytając Biblię.

Wśród chrześcijan można spotkać różne wstępne założenia.

Dość powszechną jest obecnie na przykład opinia, że Biblia może się mylić, ponieważ jest księgą ludzką, przez którą poznajemy Boga. Dla zwolenników takiego poglądu Biblia jest księgą, w której ludzie piszą o Bogu, a nie Księgą, w której mówi sam Bóg.

Takie założenie ma ogromne konsekwencje, ponieważ Biblia w tym przypadku nie może mieć Bożego autorytetu. W takim razie nie można byłoby do końca Jej zaufać, gdyż może się mylić. Inną konsekwencją jest to, że nie możemy mieć do końca pewności, czy możemy naprawdę poznać Boga, skoro księga mówiąc o Nim może się mylić.

Inni uważają, że Biblia jest podporządkowana autorytetowi Kościoła, który jest jedynym autorytetem, który może wykładać Pismo Święte. Konsekwencją takiego twierdzenia jest to, że nie Biblia, lecz Instytut Kościoła jest najwyższym autorytetem dla wierzącego, co jest bardzo poważną herezją.

Jeszcze inni twierdzą, że Biblia jest bardzo prosta, więc nie potrzeba teologów, ponieważ tak naprawdę każdy może sam, bez pomocy ją zrozumieć. Teologia jest przez nich często widziana, jako zagrożenie dla wiary. Zwolennicy takiej opinii są często zdania, że Duch Święty pomoże zrozumieć Pismo, co też oznacza, że nie ma potrzeby teologii. Niebezpieczeństwem jest, że interpretacja Biblii często staje się bardzo subiektywna.

Można spotkać się też z twierdzeniem, że nie wszystko w Biblii jest oryginalne, a dużą część stanowią późniejsze dodatki lub są wynikiem zredagowania tekstu, niekoniecznie zgodnym z intencją pierwotnych autorów. W ten sposób można dostosować przesłanie Biblii do oczekiwań, aby Biblia głosiła politycznie poprawne treści, gdyż wszystko, co nie pasuje można potraktować, jako dodatki lub zmiany tekstu. Najwyraźniej jest to bardzo subiektywna decyzja, co do przesłania Biblii, ale niestety jest to bardzo popularne w dzisiejszej teologii akademickiej.

To tylko kilka przykładów założeń wstępnych. Skoro każdy przystepuje do czytania tekstu z założeniami wstępnymi, podstawowym pytaniem jest, które są właściwe.

Poniżej przedstawimy wstępne założenie, które uważamy za podstawowe, ponieważ samo Słowo Boże prezentuje je, jako konieczną podstawę, aby czytać i rozumieć Biblię we sposób właściwy, zgodny z intencją autora, Którym jest Bóg.

Można byłoby zarzucić, że to założenie wstępne jest subiektywne, gdyż chcemy czytać Biblię na podstawie założeń, które sam tekst Pisma prezentuje. To prawda, ale nie mamy innego wyjścia. Każde założenie jest subiektywną decyzją czytelnika. Wierzymy jednak, że Słowo Boże jest obiektywną i nieomylną Prawdą, dlatego możemy tylko tam znaleźć obiektywne wskazówki i założenia do czytania Biblii. To sprawa wiary. Niewierzący oczywiście nie będzie tego akceptował, ponieważ odrzuca obiektywną Prawdę Bożą.

1.         Biblia jest Słowem Bożym

Nie czytamy Biblii tak, jak jakikolwiek inny starożytny tekst, lecz jako jedyne Słowo Boże. To znaczy, że jest to Słowo, które pochodzi od samego Boga, mówiącego do nas za pomocą ludzkich autorów. Innymi słowami, Biblia jest natchniona przez Ducha Świętego:

¹⁶ Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki, do wykrywania błędów, do poprawy, do wychowywania w sprawiedliwości, ¹⁷ aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła przygotowany. (2 Tym. 3:16-17)

Oraz:

Albowiem proroctwo nie przychodziło nigdy z woli ludzkiej, lecz wypowiadali je ludzie Boży, natchnieni Duchem Świętym. (2 Piotra 1:21).

Natchnienie przez Ducha Świętego oznacza, że mimo wszystkich ludzkich autorów Biblii, ostatecznym jej autorem jest sam Bóg. Biblia nie zawiera opinii o Bogu, które możemy przyjąć lub nie, lecz w niej sam Bóg mówi do nas.

Nie oznacza to, że Bóg dosłownie dyktował słowa, które autorzy mieli napisać. Autorzy pisali w swoim języku, stylu literackim itd. Przez nich jednak mówił Pan w taki sposób, że to, co napisali jest nieomylnym Słowem Bożym.

2.         Biblia jest najwyższym autorytetem

Konsekwencją tego jest, że Pismo Święte jest ostatecznym i najwyższym autorytetem dla człowieka. Biblia ma autorytet nad wszystkimi moimi uczuciami, myślami, umysłem, czynami, ale też nad tradycją, zwyczajami, księgami wyznaniowymi i doktrynami. Ma także autorytet nad wszystkim, co czynimy w Kościele lub w innych dziedzinach naszego życia osobistego i społecznego.

Wszystko, co myślimy, mówimy, czynimy, doświadczamy lub tolerujemy musi być poddane Słowu Bożemu. Tak więc wszelkie doświadczenia wiary i religijne powinny być podporządkowane Bogu i nie mogą być w jakikolwiek sposób sprzeczne z Jego Słowem.

Pismo Święte jest także autorytetem nad tradycją kościelną. Dlatego kościół musi zawsze wracać do Biblii i zawsze na nowo badać, czy nauki i praktyki kościoła i zboru są zgodne z Biblią, a jeśli nie, zmienić je, aby poddać Biblii.  

3.         Słowo Boże jest nieomylnie

Każdy człowiek może się mylić, lub nawet świadomie oszukać. Bóg nigdy się nie myli, nie kłamie i nie oszukuje. Skutkiem tego jest to, że wszystko, co Bóg czyni i mówi jest nieomylne, więc Jego Słowo jest nieomylne.

Nieomylność Biblii oznacza, że Pismo Święte w oryginalnych manuskryptach nie potwierdza niczego, co jest sprzeczne z faktami. Oznacza to, że Biblia zawsze mówi Prawdę dotyczącą wszystkiego, o czym mówi.

Implikuje to też, że Biblia jest spójna, co oznacza, że stanowi jedność i nie zawiera żadnych sprzeczności. Słowo Boże nie zawiera żadnych zaprzeczeń lub kłamstw, pomyłek, ponieważ Bóg nie kłamie i nie zaprzecza samemu Sobie. Dlatego wszelkie sprzeczności są spowodowane przez nasze niewłaściwe rozumienie tekstu (w innych częściach kursu i następnym kursie omawiamy szerzej ten temat).

Skutkiem tego jest, że nie może istnieć sprzeczność między tym, co Biblia mówi oraz tym, co znamy z innych źródeł jak np. nauki ścisłe, archeologia, biologia, historia, inne dokumenty itd.

4.         Aby rozumieć Biblię koniecznym jest nowe narodzenie

Aby móc rozumieć Biblię we właściwy sposób, koniecznym jest, aby być na nowo narodzonym, czyli, być świadomie nawróconym chrześcijaninem. W przeciwnym razie człowiek nie będzie naprawdę rozumiał Biblii, jak Apostoł pisze:

³ A jeśli nawet ewangelia nasza jest zasłonięta, zasłonięta jest dla tych, którzy giną, ⁴ w których bóg świata tego zaślepił umysły niewierzących, aby im nie świeciło światło ewangelii o chwale Chrystusa, który jest obrazem Boga.  (2 Kor. 4:3-4)

Oraz w innym miejscu:

Ale człowiek zmysłowy nie przyjmuje tych rzeczy, które są z Ducha Bożego, bo są dlań głupstwem, i nie może ich poznać, gdyż należy je duchowo rozsądzać.  (1 Kor. 2:14)

Bez Ducha Świętego nie możemy pojąć Pisma Świętego, gdyż to, co tam czytamy jest głupstwem dla każdego niewierzącego (1 Kor. 1:18).

Niewierzący może wiele dowiedzieć się z Biblii a nawet może sporo zrozumieć. Wiele osób czyta  Biblię, nawet z ciekawością, co jednak nie oznacza, że automatycznie się nawrócą. Mimo faktu, że Ewangelia jest jasna dla grzesznika, nie zrozumie on prawdy Ewangelii, jeśli Duch Święty mu jej nie rozjaśni. Duch Święty może nawrócić człowieka przez czytanie Biblii, co oznacza jego nowe narodzenie. Wtedy zaczyna czytać Biblię inaczej, już nie jako ciekawą księgę, lecz jako Słowo Boże.

Czytanie Biblii jest zarówno intelektualnym jak i duchowym przedsięwzięciem. Tylko intelekt nie wystarczy, potrzebne jest działanie i oświecenie Ducha Świętego, jak Apostoł Paweł pisze:  Rozważ, co mówię, a Pan da ci właściwe zrozumienie wszystkiego. (2 Tym. 2:7).

Każdy wierzący jest napełniony Duchem Świętym, co jest ważne, gdyż, gdy przyjdzie On, Duch Prawdy, wprowadzi was we wszelką prawdę, bo nie sam od siebie mówić będzie, lecz cokolwiek usłyszy, mówić będzie, i to, co ma przyjść, wam oznajmi (Jan 16:13)

5.         Różnorodność Biblii

Biblia stanowi jedność, w której Bóg przemawia jednym głosem, jednocześnie należy mieć świadomość różnorodności Słowa Bożego. Jest to spowodowane faktem, że Biblia została napisana w różnych językach (hebrajski, aramejski, grecki), przez różnych ludzkich autorów, używających różnych styli i gatunków literackich, piszących w różnych kulturach i czasach historycznych.

Biblia zawiera różne gatunki literackie, takie jak: narracja, poezja, literatura mądrościowa, różne rodzaje prawa, rodowód, historia, proroctwo, ewangelia, biografia, przypowieści, podobieństwa, kazania, listy, literatura apokaliptyczna. Gatunek literacki decyduje o tym, w jaki sposób czytamy i rozumiemy dany tekst. Np. bajkę czytamy inaczej niż artykuł w gazecie lub poezje Mickiewicza. Tak samo czytamy Prawo Mojżeszowe w inny sposób niż Psalm lub List Apostoła.

Dlatego ważnym jest znać zasady czytania różnych gatunków (omawiamy ten temat w innych kursach).

Musimy pozwolić, by każdy autor Biblii sam mówił. Niektórzy widzą przeciwstawienie np. w tym co Apostoł Jakub i Apostoł Paweł piszą na temat uczynków. Wydaje im się, że są niezgodni ze sobą. Jednak tak nie jest, ale nie należy czytać Listu Jakuba tylko w świetle Listu Pawła, lecz w świetle całej Biblii. Tylko wtedy możemy dojść do właściwego zrozumienia i tylko wtedy odkryjemy, że Apostoł Paweł i Jakob są zgodni w nauce.

6.         Jedność Biblii

Mimo różnorodności Biblii, stanowi ona wyraźną jedność, ponieważ Biblia ma jednego Autora, Którym jest sam Bóg. Mimo wielu tematów, o których możemy czytać, Biblia ma jeden główny temat, którym jest Jezus Chrystus, obiecany Mesjasz (por. Łuk. 24:27). Mimo wielu opisanych historii i wydarzeń, Biblia stanowi także jedną historię, nie wiele różnych historii. To historia zbawienia. Dlatego koniecznym jest, aby czytać każdą osobną historię i tekst w Biblii w świetle tej jednej historii zbawienia, tylko wtedy jesteśmy w stanie zrozumieć prawdziwe znaczenie każdego tekstu.

Biblia nie stanowi zbioru wypowiedzi o Bogu, lecz wszystko, co Biblia zawiera jest Słowem Bożym. Tylko w ten sposób teologia systematyczna staje się możliwa.

---

Artykuł w formacie PDF tutaj