W tym fragmencie Apostoł Paweł przedstawia kontrast
między ludzką modrością a krzyżem.
Koryntianie, przynajmniej niektórzy z nich, widzieli
Ewangelię jako boską filozofię, co powodowało, że krzyż już nie miał znaczenia.
Musza jednak rozumieć, że ‘ulepszanie’ Ewangelii oznacza tyle samo co odrzucenie
Ewangelii.
Ewangelia nie jest nową filozofią w grecko-rzymskiej
kulturze, lecz jest całkiem inna i unikalna.
Wyjaśnienie tekstu
w. 18
Werset tworzy bezpośrednio kontynuację poprzedniego
wersetu i można też tłumaczyć: ponieważ
mowa o krzyżu… Całość wersetów 17 i 18 można tak podsumować: Chrystus
posłał Apostoła aby zwiastował Ewangelię, nie przez mądre i elokwentne słowa,
ponieważ mowa o krzyżu jest głupstwem dla niewierzących, ale jest prawdziwą
mądrością dla nas.
Paweł podkreśla kontrast, który istnieje między głupstwem
ludzi a mądrością Bożą.
Cała ludzkość składa się z dwóch grup: zbawionych i nie-zbawionych
ludzi. Stary podział, który istniał dla Izraela, mianowicie Żydzi i poganie
(nie-Żydzi) już nie istnieje, w Chrystusie powstał nowy podział. W krzyżu i
zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa Bóg osądził cały świat.
w. 19
Paweł cytuje z Księgi Izajasza 29,14. Kontekst w Starym
Testamencie stanowi seria mów o tym, aby nie próbować być mądrzejszym niż Bóg
(por. Izajasz 40:12-14; Job 38-42).
Cytat mówi o odwróceniu porządku świata. Człowiek może
myśleć, ze jest mądry, ale Bóg zniszczy ludzką mądrość.
Paweł używa 3 argumentów, aby wyjaśnić cytat z Izajasza:
1. - 1:20-25 à mądrzy
tego świata nie rozumieją Boga
2. - 1:26-31 à Bóg
zdecydował, że wierzący są w większości nic nie znaczącymi ludźmi
3. - 2:1-5 à głoszenie
wypływające nie z ludzkiej mądrości i siły, lecz z ducha Świętego
w. 20
Paweł zadaje serię pytań retorycznych dotyczących mądrych
tego świata.
Mądry – filozof; filozofia była bardzo ważna
w greckiej kulturze. Istniały różne szkoły filozofii. .
Uczony (w prawie) – żydowski wyraz oznaczający
rabbiego, nauczyciela, teologa, specjalistę w Prawie Mojżeszowym.
Badacz: dosł.: debatujący (po grecku
bardzo rzadki wyraz), można interpretować jako retoryk, ten który przez
argumentację przekonuje słuchaczy.
Cechą wspólną jest posiadanie ‘tytułów akademickich’ i
odpowiedniego statusu. Poszukują prawdy i odrzucają wszystko co nie pasuje w ich
naukowym światopoglądzie i idei prawdy.
1:21
Mądrość ludzka nie prowadzi do Boga; przez wiedzę ludzką nie
możemy poznać Boga i w ogóle nie daje nam to zbawienia (por. Rzymian 1:18-31)
Mądrość świata to nie tylko nauka i wiedza
(światopogląd), ale też egoistyczny styl życia (kultura ludzka), który kładzie
nacisk na samo realizowanie się.
Jeżeli człowiek uważa, że sam może Boga poznać, jest to
tylko jego projekcja Boga według własnych życzeń. Najlepsze co potrafi człowiek
to tworzenie bogów na własne podobieństwo i wg swojej wyobraźni. Ludzka mądrość
produkuje ludzką, grzeszną religię powodującą pychę.
W ludzkiej mądrości nie ma miejsca dla wstydu, wyrzeczenia
się siebie, poświęcenia się.
Możemy Boga tylko poznać poprzez objawienia, temat który
Paweł dalej rozwija w 2:6-16.
Poznanie Boga nie jest abstrakcyjne, ale związane z
doświadczeniem, relacją i objawieniem.
Bogu się upodobało zbawić ludzi w sposób w oczach
lidzkich głupi. Ale jakże człowiek może krytykować Boga za to i uważać, że wie
lepiej. My jesteśmy stworzonymi ludźmi, a Bóg jest suwerennym Stwórcą.
Zwiastowanie (Gr.: kerygmat) -
proklamowanie. Nie skupiamy się na aprobacie ze strony ludzi, ale na tym, aby
słuchacze zrozumieli Prawdy Boże – krzyż ma moc i sam przekonuje.
Wierzyć - nie tylko uznać za prawdę, ale też
całkowicie się powierzyć, zaufać, wiedzieć.
Zbawienie tylko dla tych, którzy chcą stać się ‘głupimi’
i wierzyć w krzyż.
1:22
Bałwochwalstwo oznacza czynić boga wg własnej koncepcji. Jest
to wyraz naszych wymagań wobec Boga.
Wymagamy nieraz pewnych działań od Boga, uważamy, że Bóg powinien coś czynić dla
naszej sytuacji, i jesteśmy niezadowoleni, jeśli tak się nie dzieje. Niektórzy
wymagają np. uzdrowienia od Boga, bo się o to modlą. Jest to jednak nadużycie
Biblii i przypisanie suwerennemu Bogu jak On ma działać. Stworzenie mówi
Stwórcy jak On ma działać: to jest odwrócony świat i oznacza ogromną obrazę
Boga.
Bałwochwalstwo także oznacza, że człowiek uważa, że wie
lepiej (chce przypisać, decydować) jak rzeczywistość powinna wyglądać i jak Bóg
powinien działać, co oznacza bunt stworzenia przeciw Stwórcy. Bóg jednak nie
prosi nas o nasze zdanie i nie potrzebuje naszej pomocy.
Istnieją dwie podstawowe formy bałwochwalstwa:
1.
Wymaganie znaków i mocy co
oznacza fizyczne dowody istnienia Boga. Żydzi wymagali znaków i mocy, ponieważ
wierzyli, że to są znaki Mesjasza. Dlatego wymagali od Jezusa znaków i mocy, a
w końcu i tak nie uwierzyli.
Także dzisiaj ludzie wymagają
cudów i znaków, Bóg musi się najpierw ‘udowodnić’, zanim ktoś uwierzy. Bardzo
często jednak ludzie nawet widząc znaki, uzdrowienia, nie wierzą.
2.
Wymaganie ludzkiej mądrości, co
było charakterystyczny dla greckiej kultury. Dla Greków bardzo ważna była logika
oraz piękno słów i argumentacji, tak samo jak dzisiaj wymagano często, że wiara
ma być zgodna z naszym ograniczonym ludzkim rozumem.
1:23-24 - Krzyż
Dla nas krzyż stał się pięknym symbolem, znajdującym się
w nieomal każdym kościele i wielu domach. Ważnym jest jednak pamiętać jakie znaczenie
miał krzyż w I wieku.
Ukrzyżowanie było najgorszą karą śmierci, która nie
dotyczyła obywateli rzymskich. Była to kara śmierci przeznaczona tylko dla
najgorszych bandytów, terrorystów i wrogów Imperium Rzymskiego. Rzymianie
chcieli w ten wyjątkowo okrutny sposób egzekucji pokazać, kto rządzi.
Ukrzyżowanie oznaczało ogromny wstyd. Grecy i Rzymianie
nawet nie chcieli wymawiać słowa ‘krzyż’
lub ‘ukrzyżowanie’, gdyż były to dla nich wulgaryzmy przypominające o okropności
i wstydzie.
Głoszenie wtedy, że Jezus Chrystus, ukrzyżowany, jest
Zbawicielem i Bogiem, jest czymś takim jak dzisiaj powiedzieć, że Osama Bin
Laden jest zbawicielem świata.
Ukrzyżowanego Mesjasza, jest dla Żydów absurdem, obrazą,
zgorszeniem i jest kompletnie sprzeczne ze światopoglądem żydowskim.
Ukrzyżowany Mesjasz jest czymś takim jak zamrożony ogień, rzecz niemożliwa.
Mesjasz jest Królem, ma godność i moc króla a w ukrzyżowaniu nie można dostrzec
ani mocy ani godności, lecz tylko słabość i wstyd. Poza tym, ukrzyżowany jest
przeklęty, gdyż zakon mówi, że przeklętym jest każdy kto wisi (Ks. Powt. Prawa
/ 5 Mojż. 21:23). Żydzi nie mogli sobie wyobrazić, że Bóg Stworzyciel, tak mógł
się poniżyć, aby zbawić człowieka. Głoszenie, że Mesjasz Bóg został ukrzyżowany
był dla nich rodzajem bluźnierstwa.
W kulturze grecko-rzymskiej głoszenie ukrzyżowanego Mesjasza,
Króla, jest absurdem i jest nie do przyjęcia. Głoszenie krzyża wywołuje zarówno
u Żydów jak i u Greków i Rzymian wstręt, bunt, obrazę a nawet agresję.
Głoszenie krzyża jest zgorszeniem (dosł.: kamień, o który się potknie),
co znaczy skandal, obrażenie. Głoszenie krzyża było obraźliwe dla słuchaczy w I
wieku.
Krzyż oznacza więc wstyd, straszność i słabość, ale
właśnie w krzyżu okazuje się moc Boża. Na krzyżu Jezus pokonał szatana i
zwyciężył, umożliwiając wierzącemu wieczne życie z Bogiem.
Retoryka w kulturze grecko-rzymskiej polegała na tym, że
za pomocą pięknych słów i argumentacji należało przekonać słuchaczy, którzy na
końcu nagradzają to brawami za dobrą argumentację.
Paweł nie czyni tego w ten sposób, nie musi, on głosi po
to, aby słuchacze zrozumieli Ewangelię. On nie musi przekonywać ludzi, gdyż
krzyż ma moc.
1:25
Werset podsumowujący i tranzytowy.
1:26
Lepsze tłumaczenie: pomyślcie o tym kim byliście w
momencie powołania.
Bóg nie powołał nas na podstawie naszej mądrości czy
statusu (por. 7:17-24).
Według ciała – Paweł używa tu greckiego słowa ciało (gr.: sarx), które oznacza
człowieka grzesznego (lub grzeszną naturę
człowieka) w przeciwieństwie do człowieka chwały.
Kontrastem nie jest: według ciała kontra według ducha,
lecz ciało (grzeszna natura człowieka) kontra krzyż.
Jest tu pewna ironia: Koryntianie osądzają Pawła wg
ludzkich standardów społecznych, ale według tych samych standardów sami
niewiele znaczą.
1:27-28:
Bóg jest suwerenny i nie musi się nam tłumaczyć.
Zawstydzić mądrych – nie chodzi o
poczucie, lecz o zwycięstwo i wymiar sprawiedliwości Boga nad wrogami.
Jak często w Biblii widzimy tu odwrócenie się sytuacji.
To co się wydaje w oczach ludzkich ważne i wielkie, jest w oczach Boga niczym i
zostaje ostatecznie zniszczone.
Bóg wybiera według innych kryteriów niż ludzie. Kościół w
Koryncie (i wszędzie) nie istnieje, ponieważ składa się z ludzi, którzy coś
osiągnęli, lecz istnieje, ponieważ Bóg ich wybiera.
Bóg sądzi, On zniszczy ostatecznie wszystko co buntuje
się przeciwko niemu, a Jego wybór słabych chrześcijan jest początkiem sądu nad
wrogami (por. Psalm 6:10; 31:17; 35:4,26-27).
1:29-31
Czasownikiem kluczowym w tych wersetach jest: chełpić,
chlubić (Jer. 9:22-23).
Zazwyczaj zostaje tłumaczony jako chlubić, chełpić,
być dumnym, chwalić się, ale też znaczy: zaufać. Zaufanie np. ludzkiej
mądrości.
Chlubić się w Panu = chwalić
się w Panu, być ‘dumny’ z Niego i zaufać mu całkowicie. Jeśli więc Paweł
chlubi się w Panu, wyraża tym, że całkowicie ufa tylko Pana.
Grecko-rzymska kultura jest społeczeństwem wstydu, honoru
i statusu. Publiczne uznanie jest ważniejsze niż fakty. Wartościowanie i honor istniał
na podstawie uznania przez innych.
Najgorszym co komuś mogłoby się stać w tej kulturze była utrata honoru i
zawstydzenie. Wstyd oznacza zło, a co za tym idzie przekleństwo.
W. 30 należy rozumieć: Chrystus jest dla nas mądrością
od Boga, co znaczy że jest On: sprawiedliwością, świętością i odkupieniem.
2:1-2
Mądrość, retoryka i piękne przemówienia były bardzo ważne
w grecko-rzymskiej kulturze. Proklamacja Ewangelii Krzyża nie pasowała w tej
kulturze; głoszenie Ewangelii nie ma nic wspólnego z pięknymi słowami, z
estetyką lub z ludzką siłą.
Nie tylko środek (krzyż) i ludzie (kościół) ale też
kaznodzieja (Paweł) jest słaby i bez wartości społecznej. Moc Ewangelii nie
tkwi w słowach lecz jest w krzyżu i Duchu Świętym.
2:4-5
Z nieznanych nam powodów początki głoszenia w Koryncie
sprawiały Pawłowi trudności (por. Dz. Ap. 18:9-11). Przy tym, Paweł nie robił
wrażenia jako wielki mówca. Nie tylko środek (skandaliczny krzyż) i ludzie (skłócony
kościół) ale też kaznodzieja (Paweł) jest słaby.
Dla Koryntian Duch Święty oznaczał przede wszystkim
sprawcę znaków takich jak mówienie językami. To jest ograniczanie Go: Duch jest
mocą, która przekonuje i zmienia ludzi.
powtórzenie 1:18: kontrast mądrości ludzkiej i mocy
Bożej, która jest w krzyżu.
Ewangelia jest całkiem przeciwna do wszystkiego czego
człowiek oczekuje i wymaga.
Tematy
-
Boża mądrość kontra ludzka
mądrość
Także dzisiaj wiara
chrześcijańska jest widziana jako głupia, śmieszna. Uczeni świata, naukowcy,
uważają, że wiara jest staromodna i naiwna, nauka lepiej zna i opisuje
rzeczywistość. Nauka oczywiście nie jest zła, ale naukowiec, który nie chce
liczyć się z Bogiem jest pyszny i buntuje się przeciwko Stwórcy.
-
Głupstwo i straszność krzyża
Krzyż stał się obecnie ładnym
symbolem, ale należy pamiętać, że w I wieku krzyż był symbolem wstydliwym, nikt
by nie wpadł na pomysł, aby powiesić krzyż w domu lub w miejscu zgromadzeń
wierzących, gdyż było to zbyt straszne i wstydliwe. Krzyż nie jest (tylko)
pięknym symbolem, każdy raz kiedy widzimy krzyż, przypomina nam to i
konfrontuje z faktem, jak strasznie grzeszni jesteśmy, tak grzeszni, że Jezus
musiał umrzeć w taki sposób, abyśmy mogli być pojednani z Bogiem. Krzyż nie
jest piękny, bo krzyż oznacza, że ja jestem grzesznikiem. Ale jednocześnie
krzyż jest piękny, gdyż pokazuje nam też ogromną miłość i zbawczą łaskę Bożą.
