Na pierwszy
rzut oka wydaje się, że rozdz. 38 nie ma nic wspólnego z całą opowieścią o Józefie
i wielu traktuje ją, jako pewnego rodzaju przerywnik. Gdybyśmy po rozdz. 37 od
razu czytali rozdz. 39, nawet nie zauważylibyśmy, że brakuje jednego rozdziału.
Wierzymy
jednak, że Biblia nie powstała w sposób przypadkowy.
Na początku cyklu
o Józefie czytamy, że dotyczy dziejów rodu Jakuba (37:2), więc chodzi nie tylko
o Józefa. Poza tym, ten rozdział jest niezwykle ważny, aby dobrze zrozumieć
dalszy ciąg tej historii.
Rozdział 38
koncentruje się na Judzie. Józef przebywa daleko w Egipcie, nikt nie wie, czy w
ogóle żyje. Podczas gdy Józef przez długi czas pozbawiony jest kontaktu z
rodziną, w tym czasie Juda ma możliwość ożenić się, a jego synowie dorosnąć i z
kolej również się ożenić.
W tym
rozdziale lepiej poznajemy rodzinę Jakuba, i widzimy, że jest w bardzo złej
kondycji. Juda opuszcza swoją rodzinę, aby zamieszkać wśród Kanaanejczyków, co
podkreśla podział rodzinny oraz, że Jakub, jako przywódca rodziny, nie ma jej
pod kontrolą.
Tematy
Ważnymi tematami
w Ks. Rodzaju są obietnice Boże dane Abrahamowi: ziemia, potomstwo i
błogosławieństwo. Centralny temat rozdz. 38 stanowi brak potomstwa. Er nie miał
natomiast Onan nie chciał potomstwa. Onan nie chcąc wzbudzić potomstwa dla
swego brata, ale również dla swego ojca i dziadka pogardził obietnicą Bożą.
Tamar
natomiast bardzo pragnęła mieć dzieci i uczyniła wszystko, aby uzyskać potomstwo
z rodu Judy. Tamar jest podobna do Melchizedeka (rozdz. 14) i Abimelecha
(rozdz. 26), cudzoziemców, którzy widzieli, że Bóg jest z Abrahamem i jego potomstwem
i pragnęli być jego częścią, aby móc należeć do Boga. Tamar podobna jest też do
Rut, która mówiąc do swej teściowej lud
twój jest ludem moim i Bóg twój jest Bogiem moim (Rut 1:16) wyraziła swą
przynależność do ludu Bożego. Tamar jest pramatką Boaza, męża Rut.
Juda i Peres
są bezpośrednimi przodkami Mesjasza Jezusa. Bóg używa oszustwa Tamar, aby przez
nieposłusznego Judę narodziło się potomstwo. Bóg zawsze spełnia swoje obietnice
i plany, nawet, jeśli jego dzieci są nieposłuszne, używając w spełnieniu swojej
woli również pogan. To doświadczenie Izraela na wygnaniu, oraz Jezusa, zdradzonego
przez Judasza i ukrzyżowanego przez Rzymian.
Wcześniej
czytamy o narodzeniu się braci bliźniąt Jakuba i Ezawa. To podobieństwo do narodzin
Peresa i Zeracha. W obu przypadkach młodszy brat staje się starszym, motyw
preferencji młodszego występuje bardzo często w Biblii (np.: Abel, Jakub,
Józef, Dawid).
Kontekst, tematy i motywy
Wiele tematów
z poprzedniego powraca w tym rozdziale.
Jakub oszukał
swego ojca Izaaka; bracia Józefa oszukują Jakuba (37:32-33), a oszust Juda
zostaje oszukany przez Tamar. W każdym przypadku oszustwa użyto koźlęcia oraz elementów
ubioru (szata, ubranie, symbole statusu; 37:31; 38:14, 17, 20). W obu przypadkach
ktoś ma zidentyfikować, czyje są pewne przedmioty osobiste (37:32-33;
38:25-26). W obu sytuacjach brat zostaje zdradzony (Józef i Er). Onan pogardza swym
bratem tak, jak bracia pogardzili Józefem.
Występuje
kontrast. Juda chętnie przyjmuje niemoralną ofertę, podczas gdy Józef nawet pod
przymusem odmawia. W obu sytuacjach kobieta zabiera przedmioty identyfikujące
winę mężczyzny: Tamar zabiera pieczęć, a żona Potyfara szaty.
Chronologia
Między
sprzedaniem Józefa a przejęciem przez niego władzy w Egipcie mija ponad 20 lat.
Józef miał 17 lat, kiedy został sprzedany (37:2) a trzynaście lat później zarządza
Egiptem (41:46-47). W latach głodu Juda znowu spotyka Józefa nie rozpoznając go
(42:1-7).
Zakładając, że
Juda krótko po sprzedaniu Józefa ożenił się, Er może mieć ok. 18 lat, kiedy umiera.
Tamar czeka rok na Szelę, a bliźnięta rodzą się ok. 22 lat po ślubie Judy.
To znaczy, że
w momencie kiedy Juda wyznaje wobec Tamar, że jest winny, musi to być mniej
więcej w tym samym okresie kiedy bracia wyznają swoje grzechy wobec Józefa
(por. 38:26 z 42:21).
Kiedy bracia
stanęli drugi raz przed Józefem minęły 22 lata (37:2; 41:46-47; 45:6).
Charakteryzacja
W Starym
Testamencie poznajemy zazwyczaj charaktery osób nie poprzez opisy, lecz poprzez
dialogi a w mniejszym stopniu poprzez czyny.
Poznajemy Judę
w poprzednim i w tym rozdziale, jako człowieka egoistycznego, który sprzedaje
nawet własnego brata za pieniądze a potem bez wyrzutów sumienia okłamuje ojca,
że jego syn umarł. To człowiek, który całkiem odwrócił się od wizji, którą Bóg
dał Abrahamowi. Nie ma respektu dla swego ojca, ani dla Boga. Żeni się z kanaanejską
kobietą, co w Biblii oznacza zawsze odejście od Boga i Jego ludu (por. 24:3; 27:46-28:8;
34;1). Jego najlepszym przyjacielem nie jest jeden z jego braci ale kanaanejczyk
Chira (38:1, 20-21). Synów Judy Bóg postrzega, jako tak grzesznych, że pozbawia
ich życia (38:7, 10). Juda nie rozumie, że śmierć jego synów związana jest z
grzechem, lecz oskarża Tamar. Jest grzesznym cudzołożnikiem, który chce spalić
kogoś innego za grzech, którego sam dokonał.
Sposób opisu Judy
daje nam wrażenie, że to człowiek, dla którego ważny jest tylko seks, rozkosz i
potomstwo.
Niemoralność
Judy stanowi ogromny kontrast z moralnością Józefa. Jego brak żałoby z powodu
śmierci własnego syna stanowi ogromny kontrast z żałobą Jakuba po Józefie. Po
śmierci żony szybko wraca do porządku dziennego, imprezując przy strzyżeniu
owiec, podczas gdy Tamar cały czas żyje jeszcze w żałobie po śmierci męża.
Ale nie wszystko
jest beznadziejne. Jego wyznanie grzechu wobec Tamar stanowi początek zmiany
charakteru.
Zarówno Józef
jak i Juda okazują się przywódcami braci. Nie Ruben, nie Symeon, nie Józef,
lecz Juda będzie następcą ojca Jakuba, przywódcą rodziny. Juda będzie mówił za
braci (43:3-5; 44:14-34) i on otrzyma największe błogosławieństwo (49:8-12). To
on zorganizuje emigracje do Egiptu (46:28).
Juda zmienił się,
wyznał grzechy i nawrócił się, co poskutkowało w kompletnej zmianie jego
charakteru. Wcześniej nienawidził swego brata i sprzedał go, jako niewolnika,
ale potem był gotów sam stać się niewolnikiem za brata (44:18-33).
U Jakuba
natomiast nie widzimy wielkiej zmiany, on jest słaby, myśli o sobie. Juda natomiast
zmienia się diametralnie.
O Tamar niewiele
wiemy, ale widzimy, że jest całkiem inna. Nie chce zostać w domu kanaanejskiego
ojca, lecz chce być lojalna wobec Judy i jego rodziny, pragnąc urodzić mu
potomstwo. Juda jako jej teść miał autorytet nad nią, ale istniała możliwość,
aby wyszła za mąż za kanaanejczyka lub stała się prostytutką świątynną, ale ona
podobnie jak Rut, pozostaje lojalna wobec rodziny i narodu męża, nawet po jego
śmierci.
Zazwyczaj
Izraelita, który miał żonę kanaanejkę, pod jej wpływem odrzucał Pana (V Mojż.
7:1-3), co było powodem, dlaczego Pan dał ostry zakaz i potępiał wiązanie się z
kanaanejskimi kobietami, ale tu jest odwrotnie. W tym świetle, działanie Tamar,
aby mieć potomstwo dla Judy i w tym dla Abrahama, stanowi akt wiary. Tamar
znajdzie się, razem z prostytutką Rachab, w rodowodzie Jezusa, którym rozpoczyna
się Ewangelia wg Mateusza.
Analiza tekstu
w. 1-5
W tym czasie Juda
odszedł od braci, dosłownie czytamy, że schodził
od braci swoich na dół. Jakub żył ze swoją rodziną w Hebronie, znajdującym
się w najwyższym miejscu południowego Kanaanu (35:27). To geograficzna
informacja, ale odzwierciedla sytuację duchową Judy: także w sensie duchowym schodził
na dół. Juda mieszkał w ziemi obiecanej w Hebronie, ale dobrowolnie opuścił
rodzinę, społeczność przymierza, aby dołączyć się do Kanaanitów, będących
wrogami Pana. Zachował się jak Lot, który zamieszkał w Sodomie.
Tekst nie
potępia bezpośrednio faktu, że Juda ożenił się z Kanaanitką, ale później w
Biblii Bóg tego zabronił. To, że Juda zamieszkał wśród Kanaanejczyków wskazuje
na jego brak respektu dla pradziadka Abrahama i dla dziadka Izaaka, którzy
zabraniali tego, aby ich synowie żenili się z córkami Kanaanejczyków (24:3; 28:1, 6), ponieważ są przeklęci (9:25).
W czasie
Jozuego (ok. 450 lat później) Adullam było kananejskim miastem królewskim,
znajdującym się około 5 km na południowy-zachód od Betlejemu. Prawdopodobnie w
czasie Judy to miasto już istniało.
Dzieje się to
w owym czasie, czyli w czasie, kiedy Józefa sprzedali, jako niewolnika.
w. 2
Czasownik pojąć jest normalnym (‘technicznym’)
terminem oznaczającym ożenić się
(por. 4:19; 11:29). Połączenie czasowników ujrzeć
i pojąć ma w Ks. Rodzaju (I Mojż.)
kojarzenie pożądania (por. 3:6; 6:2; 12:15; 34:2; por. Sędziów 14:1-2)
sugerując, ze Juda ożenił się z nią na podstawie pożądania.
Mamy wrażenie
po wydarzeniu związanym z Diną (rozdz. 34), że Jakub ma coraz mniej swoją
rodzinę pod kontrolą. Symeon także żeni się z kanaanejską kobietą (46:10). Być
może jednym z powodów, dlaczego Bóg sprowadził rodzinę Jakuba do Egiptu było to,
aby zapobiec ślubom z córkami kanaanejskimi.
W tekście
prawie nic nie czytamy na temat relacji między Judą i jego żoną. Czytamy tylko,
że Juda ujrzał, wziął ją i obcował z nią.
O niej czytamy tylko, że poczęła, urodziła, i dała imiona synom. Ich relacja małżeńska
opisana jest za pomocą słownictwa związanego z seksualną relacją. Imienia żony
Judy nie poznajemy.
O trzecim synu
czytamy, że urodził się w Kezybie, co
oznacza: miasto kłamstwa.
w. 6-11
Nic nie wiadomo
o pochodzeniu lub rodzinie Tamar, ale z pewnością jest kaananejką. Jej imię
oznacza: palma, co kojarzy się z jej pięknością (por. Pieśń and pieśniami
7:7-8).
Po śmierci
męża pozostała bez potomstwa. Według późniejszego prawa żydowskiego, brat męża
miał obowiązek ożenić się z nią, aby z tego związku narodziło się potomstwo dla
zmarłego (Powt. Prawa / V Mojż. 25:5-6; por. Rut 4:5-10, 17). To tzw.
małżeństwo lewirackie, było także znane w wielu innych kulturach tradycyjnych
na bliskim wschodzie, także w czasach Jakuba, jak np. u Hetytów, Asyryjczyków
oraz w miastach Nuzi i Ugarit. Praktykowane było do czasów Nowego Testamentu
(Mat. 22:23-30; Mar. 12:18-25; Łuk. 20:27-35).
Brat zmarłego
nie zawsze chciał (dzieci z tego małżeństwa prawnie nie były jego dziećmi, lecz
brata), a Prawo Mojżeszowe przewidywało ceremonię, podczas której odmawiający brat
był publicznie zawstydzany, choć przez to zwolniony od tego obowiązku (Powt.
Prawa / V Mojż. 25:5-10).
w. 7
Er czynił zło.
Po hebrajsku wyrazy czynił zło brzmią
jak imię Er napisane od tyłu (więc
hebrajski tekst brzmi: er re). Nie
wiemy, na czym dokładnie polegał jego grzech, ale był o tyle poważny, że
zasłużył na karę śmierci dokonaną przez Boga (por. Rdz./I Mojż. 6:5-8;
18:20-21; Kapł. /III Mojż. 20:10-20). Tamar nie była winna swej bezdzietności.
Juda stanowi
kontrast ze swym ojcem: nie żałował śmierci swego syna, podczas gdy życie Jakuba
wypełnione było żalem po stracie Józefa (37:34-35).
Odnosimy
wrażenie, że Juda jest twardzielem, który myśli tylko o sobie.
w. 8-9
Juda od razu
działa, aby Tamar, a przez nią Er, miał potomstwo. Wyraz potomstwo odnosi się w Księdze Rodzaju / I Mojżeszowej 12-50 tylko do
obiecanego potomstwa Abrahama.
Onan jednak
nie chciał dać bratu potomstwa; przy współżyciu seksualnym dokonywał coitus interruptus, nie raz, lub dwa
razy, lecz każdego razu.
Pierworodny
syn otrzymywał podwójną część dziedzictwa, a więc gdyby Tamar urodziła syna,
liczącego się, jako syn Era, Onan (i jego potomstwo) otrzymałoby znacznie mniej
z dziedzictwa.
W świetle
całej Księgi Rodzaju, Bogu nie podobała się systematyczna i trwała metoda
antykoncepcyjna, gdyż przeciwstawiała się Bożemu nakazowi, aby zapełnić cały
świat potomstwem (por. 1:28; 8:17; 9:1, 7; oraz Ps. 127, 128). W sytuacji Onana
jest to jeszcze bardziej poważny grzech, ponieważ Bóg obiecał Abrahamowi
potomstwo, które miało stanowić błogosławieństwo dla świata (17:6, 20; 28:3;
35:11) Onan robił wszystko, aby nie mieć potomstwa, które mogłoby być
błogosławieństwem. Onan chce przeciwdziałać Bożym obietnicom, grzeszy przeciwko
swemu bratu, przeciwko Tamar i przeciwko Bogu. Za to ponosi śmierć (por. Liczb
/ IV Mojż. 14:27-35).
w. 11
Tamar zostaje
wdową, ale staje się narzeczoną Szeli, co oznacza, że ani Szela, ani Tamar nie
mogą się ożenić z kimś innym. Juda ma obowiązek troszczyć się o wdowę swego syna,
ale wysyła ją do domu jej ojca, co jest kulturowym przestępstwem przeciwko
niej, ponieważ przez to traci zapewnienie życia i statusu społecznego
(zazwyczaj w takich przypadkach wdowa była niemile widziana z powrotem w domu
ojca). Mimo to Juda, a nie jej własny ojciec, ma nadal formalny autorytet nad
nią i jej ojciec nie może jej dać komuś innemu za żonę (por. w. 24).
Juda kłamie, gdyż
nie ma zamiaru dać jej swego syna Szeli. Juda nie dostrzega tego, że Bóg ukarał
jego synów, lecz myśli w sposób zabobonny, obarczając odpowiedzialnością za to
Tamar.
w. 12-19
Juda został
oszukany tak, jak został oszukany jego ojciec Jakub.
w. 12
Minął pewien
czas, wystarczająco długi, aby Tamar zrozumiała, że Juda na pewno nie chce dać
jej swego syna za męża.
Żona Judy
zmarła, a on odbył kulturowo wymagany okres żałobny i wrócił do porządku
dziennego (znowu stanowi kontrast z Jakubem, który żył cały czas w żałobie z
powodu straty Józefa).
Strzyżenie owiec
stanowiło w starożytnym bliskim wschodzie wielkie święto, podczas którego miały
miejsce uczty, podczas których wypijano duże ilości wina (por. 1 Sam. 25:2-37;
2 Sam. 13:23-28).
Timna jest
wioską na granicy późniejszych rejonów plemienia Judy (Joz. 15:10) to miejsce, gdzie
Samson dostrzegł filistynkę, której pożądał (Sędziów 14:1-5).
w. 14
Do tego
momentu Tamar była bardzo bierna, ale nagle staje się bardzo aktywna. W jednym
wersecie staje się podmiotem aż pięciu czasowników.
Zastawia
pułapkę, w którą Juda wpada. Juda nie pozwolił synowej wyjść za jego syna, ale
sam nie może się powstrzymać i ‘musi’ szybko spełnić swoje pragnienie (lub
raczej pożądanie).
Niektórzy
bibliści twierdzą, że spisek przeciwko Judzie został przygotowany przez rodzinę
lub wioskę Tamar, gdyż trudno było by jej całkiem samej działać. Tekst o tym nie
wspomina, ale też nie zaprzecza; byłoby to logiczne w kontekście ówczesnej
kultury.
To, że pułapka
polegała na tym, że Tamar udawała prostytutkę, wskazuje na to, że Tamar i jej
rodzina dobrze go znali i spodziewali się, że Juda w nią wpadnie.
Tekst nie mówi
bezpośrednio, że Tamar ubrała się jak prostytutka, ale sugeruje, że tak się
ubrała, że łatwo można było pomyśleć, że nią była. Mimo to, Słowo Boże nie
potępia jej za ten czyn, gdyż współpracowała w tym, aby spełniły się obietnice
Boże i chciała dać potomstwo.
Skoro jej teść
odmawiał jej swego syna, ona wymaga, aby teść sam stał się ojcem jej dziecka,
co było w zwyczaju. Hetyckie i asyryjskie prawo z XIV-XIII wiek p.n.e. określało,
że w przypadku śmierci męża, potem brata męża, to teść ma być ojcem dziecka,
aby teść miał potomstwo, i nie było to karane. Prawo Mojżeszowe tak tego nie
określało, ale mówiło, że w takiej sytuacji, wdowa nie może się ożenić z kimś spoza
rodziny zmarłego męża (Powt. Prawa/V Mojż. 25:5).
Juda nie miał
pojęcia, że to jego synowa. Obcowanie z prostytutkami jest głupie (Przyp 7),
ale współżycie z własną synową wymagało według późniejszego Prawa Mojżeszowego
kary śmierci (Kapł./III Mojż. 20:12).
Nazwa Enaijm oznacza: otwarcie oczu, wskazując na przyszłe otwarcie oczu Judy (w. 26). W
tym momencie, w tym miejscu jednak oczy Judy są w ironiczny sposób zamknięte; nawet
nie wie, z kim współżyje seksualnie. Według niektórych znaczeniem nazwy jest
jednak źródło bliźnięta.
Tamar
zasłoniła twarz. Według prawa asyryjskiego (ok. 1200 p.n.e.) córki, żony oraz
konkubiny wolnych Asyryjczyków, oraz prostytutki świątynne, miały obowiązek
zasłaniać swą twarz będąc w przestrzeni publicznej, ale zwykłej prostytutce nie
wolno było zasłaniać twarzy. Kara dla zwykłych prostytutek była ostra: 50 razy
chłosty oraz polanie głowy smołą.
Hebrajski tekst
używa (w w. 15) wyrazu oznaczającego zwykłą prostytutkę, inaczej niż w w, 21,
gdzie występuje wyraz oznaczający prostytutkę służącą w świątyni. Prostytutki
świątynne posiadały wyższy status społeczny.
w. 18
Od wersetu 18 znajdujemy
pierwszy dialog w tym rozdziale, który stanowi dość obszerny opis targowania się.
Juda nie wyraża emocji, ma tylko pożądanie i szybko chce je zaspokoić. Nie ma niczego
ze sobą, czym mógłby zapłacić za ‘usługę’, dlatego Tamar wymaga odważnie zastawu,
który Juda bez wahania daje.
Pieczęć i
laska, to bardzo ważne przedmioty, posiadane tylko przez bogatych ludzi. Pieczęć z tych czasów była zazwyczaj rodzajem
cylindra z gliny, noszonym na sznurku na szyi; poprzez przewinięcie w miękkiej
glinie powstawał obraz, identyfikujący właściciela. Tylko bogaci i ważni mężczyźni
posiadali pieczęć. Laska była
symbolem autorytetu (por. Liczb/IV Mojż. 17:17; Ps. 110:2) posiadała znak
właściciela w górnej części.
Na starożytnym
Bliskim Wschodzie pieczęć i laska równały się karcie kredytowej i prawu jazdy we
współczesnym społeczeństwie. Pożądanie Judy było tak wielkie, że gotów był dać
swoją kartę kredytową nieznanej prostytutce.
W bardzo
krótkim zdaniu czytamy, że Juda dał jej, o co prosiła, obcował z nią, i Tamar
była w ciąży; Bóg widocznie błogosławił bezdzietnej Tamar.
w. 20-23
Juda nie dotrzymuje
swego słowa wobec synowej, którą ewidentnie gardzi, ale dotrzymuje słowa wobec
zwykłej prostytutki. Nie chciał dać Tamar tego, na co miała prawo, ale bardzo
się stara, aby dać nieznanej prostytutce, co jej się należy. Juda jest bardzo
niekonsekwentny i niesprawiedliwy.
Juda nie idzie
sam (chyba wstydzi się i nie chce być kojarzonym z prostytutką), lecz wysyła
przyjaciela. Kiedy przyjaciel szuka i pyta, nie używa zwykłego wyrazu oznaczającego
prostytutkę (w. 22), lecz wyraz, który oznacza dosłownie świętą kobietę, czyli prostytutkę związaną z pogańska świątynią.
Juda w końcu
przestaje jej szukać, bo nie chce być wyśmiany. Juda zachowuje się, jak mężczyzna,
który zgubił swoją kartę kredytową w domu publicznym, i nie chce działać, aby
nie został z nim skojarzony. Jedyne, co go interesuje, jest jego reputacja.
w. 24
Tamar była
oficjalnie zaręczona z Szelą. W takiej sytuacji współżycie seksualne z kimś
innym było uważane za cudzołóstwo. Juda posiadał nadal autorytet nad nią (por.
komentarz przy w. 11 powyżej) i miał prawo wymagać kary, a społeczność gdzie żył
wykonać to, co on zdecyduje. Juda osądza i daje jej okrutną karę śmierci bez
jej obecności. Nareszcie może się pozbyć Tamar, która przyniosła mu (w jego
oczach) nieszczęście.
Juda miał
prawo wymagać kary śmierci (por. Powt. Prawa/V Mojż. 22:13-24). Normalną karą jednak
byłoby kamieniowanie, natomiast żywe spalenie bylo bardzo skrajną i okrutną karą,
tylko w przypadku najgorszych grzechów (por. Kapłańska / III Mojż. 21:9).
w. 25-26
Jak wcześniej
Jakub został oszukany, teraz znowu oszust zostaje oszukany (por. 37:33). Teraz
Tamar wychodzi z dowodami i Juda nie ma już nic do powiedzenia, gdyż nie ona,
lecz sam Juda okazuje się winowajcą. Juda rozumie, że w swoim osądzeniu Tamar,
osądził samego siebie na karę śmierci.
Wyznaje teraz,
że Tamar jest sprawiedliwa, co znaczy, że jest niewinna, ponieważ Juda przez
swoją niewierność, zmusił ją, aby postąpiła w ten sposób, by mieć potomstwo.
Sytuacja jest
nieco podobna do sytuacji w poprzednim rozdziale, gdzie bracia oszukują Jakuba
i chcą, aby uwierzył, że Józef już nie żyje. Tak jak Juda z braćmi oszukał
ojca, tak teraz sam zostaje oszukany. Jakub musiał zidentyfikować szaty Józefa,
tak tu Juda musi zidentyfikować swoją pieczęć i laskę.
W obliczu
jasnych dowodów swej winy, Juda pierwszy raz wyznaje, że zgrzeszył.
Wyznawanie swych
grzechów jest jedyną drogą do przebaczenia i do nawrócenia (por. Dawid, 2 Sam.
11:1-12:13, Ps. 51).
Juda traci
twarz wobec całej wioski i rodziny, to tak jakby został publicznie spoliczkowany
przez Tamar. Wyznaje na razie tylko swój grzech wobec Tamar, ponieważ ten
grzech został odkryty. Nie wyznaje grzechu wobec swego ojca. Jeszcze nie można
tu mówić o pełnym nawróceniu, ale jest to z pewnością początek większych zmian
w charakterze Judy. W rozdz. 44 poznajemy Judę, który wydaje się kompletnie innym
człowiekiem.
Zmiana charakteru
jest ważnym tematem w Biblii, jest czymś, co powinno nastąpić w każdym człowieku,
który uwierzył. Każdy nawrócony grzesznik musi zmienić swój charakter, aby stać
się podobny do Chrystusa.
w. 27-30
Tamar rodzi
nie jednego, lecz dwóch synów: Bóg błogosławił jej i wynagrodził jej wiarę.
Opowieść o narodzeniu
się bliźniąt jest bardzo podobna do opowieści narodzenia się Jakuba i Ezawa
(25:24-26). W obu przypadkach następuje rodzaj konkurencji między braćmi: kto urodzi
się pierwszy i kto ma prawo pierworództwa. W obu przypadkach starszy syn traci
prawo pierworództwa a młodszy syn otrzymuje większe błogosławieństwo. W obu
opowieściach starszy jest związany z kolorem czerwonym: Ezaw był rudy i chciał
jeść czerwoną potrawę, dlatego nazwano go Edomem, co oznacza coś takiego jak coś czerownego (25:30) a Zerach miał
czerwoną nić.
Juda stracił
dwóch synów, ale otrzymuje ponownie dwóch synów, ale nie jest obecny: nie on,
jako ojciec, lecz położna nadaje imiona.
Imię Peres oznacza: przedrzeć się. Peres jest jak jego dziadek Jakub, który też walczył
i przedzierał się.
Znaczenie imię
Zerach nie jest jednoznaczne, być
może oznacza jasność.
Peres staje
się ojcem klanu, z którego potem rodzi się Boaz, mąż Rut, pradziadek króla
Dawida. W rodowodzie Jezusa, Ewangelista Łukasz wymieni Peresa, jako jednego z
praojców Jezusa (Łuk. 3:33). Ewangelista Mateusz wymieni Tamar, jako jedną z
czterech pramatek Jezusa (Mat. 1:3).
Od Peresa do
Dawida jest dziesięć pokoleń (Rut 4:18-22; 1 Krn. 2:5, 9-15). Liczba dziesięciu
pokoleń oznacza w Biblii pełnię i ważną jedność oraz całość (Rdz. 5).
Opowieść o Judzie
i Tamar jest częścią historii pochodzenia Jezusa, obiecanego Mesjasza, Potomka Abrahama,
w którym wszystkie narody zostaną błogosławione.
Tematy
Łaska
Cały rozdział
stanowi opowieść o grzesznych ludziach, pobudzając nas do zdziwienia, jak Bóg w
ogóle cokolwiek może uczynić z nimi. Ale potem czytamy, że imię Judy jest
napisane na bramie niebiańskiej Jeruzalem (Obj. 21:12) a z Judy narodzi się
król Dawid a potem Mesjasz.
Juda grzeszy,
łamie i pogardza przymierzem z Bogiem, ale Bóg jest wierny. Nawet najgorsi grzesznicy
mogą wejść do Królestwa, pod warunkiem, że wyznają swoje grzechy i szczerze się
nawrócą. Boża łaska jest tak ogromna, że może przyjąć nawet najgorszych
grzeszników.
Przymierze i potomstwo
Znowu rodzina
przymierza ma problem braku potomstwa, ciągle powracający temat w Biblii (Np.
Abraham i Sara, Rebeka). Teraz brak potomstwa spowodowany jest grzechami synów
Judy.
Kanaanejska
kobieta Tamar jest modelem radykalnej wiary, która ryzykuje nawet własne życie,
aby dać Judzie potomstwo.
Kontrast - Juda i Józef
Juda (rozdz.
38)
|
Józef
(rozdz. 39)
|
Wiąże się z
cudzoziemskimi kobietami (38:1-3)
|
Oddala się
od cudzoziemskich kobiet (39:6b-12)
|
Seksualna
niemoralność (38:12-18)
|
Seksualna
moralność (39:6b-12)
|
Przestępca
(38:24)
|
Ofiara
przestępstwa (39:13-20a)
|
Sąd Boży
(38:6-10)
|
Błogosławieństwo
Boże (39:20b-23)
|
Prawdziwe
oskarżenie przez kobietę (38:25)
|
Fałszywe
oskarżenie przez kobietę (39:13-20a)
|
Wyznanie
grzechów (38:26)
|
Odmowa grzeszenia
(39:10)
|
Z: Pratt, He
gave us stories, s. 216.
Król / Mesjasz
Bóg obiecał
Abrahamowi, że będzie miał królewskie potomstwo, a Juda zostaje z dwunastu synów
Jakuba wybrany, aby być praojcem Króla. Także Tamar, pogańska kobieta, zostaje
wybrana, aby być pramatką Jezusa.
W rodowodzie
Jezusa (Mat. 1:1-13) znajdujemy cztery kobiety (Tamar, Rachab, Rut, Batszeba),
wszystkie pochodzące spoza Izraela i trzy z nich mają niemoralną seksualną
relację, ale z powodu ich wiary, Bóg daje im godność aby być pramatkami Króla
Jezusa.
Nam się wydaje,
że Józef byłby lepszym wyborem, aby być praojcem Jezusa, niż Juda, ale Bóg
wybrał Judę, aby z niego narodził się Lew Judy (Obj. 5:5). Bóg nie wybiera na
podstawie naszych umiejętności lub moralności, lecz tylko i wyłącznie suwerennie
wybiera z łaski na którą nie zasługujemy (Rz. 9:11). Józef mógłby mieć powody
do chlubienia się, że ‘zasłużył’ na szczególne błogosławieństwo, ale Juda nie
ma żadnych powodów, aby się chwalić.
