Księga Rodzaju / I Mojżeszowa 1:26-31; 2:4-25

Studium Biblijne

²⁶ Potem rzekł Bóg: Uczyńmy człowieka na obraz nasz, podobnego do nas i niech panuje nad rybami morskimi i nad ptactwem niebios, i nad bydłem, i nad całą ziemią, i nad wszelkim płazem pełzającym po ziemi. ²⁷ I stworzył Bóg człowieka na obraz swój. Na obraz Boga stworzył go. Jako mężczyznę i niewiastę stworzył ich. ²⁸ I błogosławił im Bóg, i rzekł do nich Bóg: Rozradzajcie się i rozmnażajcie się, i napełniajcie ziemię, i czyńcie ją sobie poddaną; panujcie nad rybami morskimi i nad ptactwem niebios, i nad wszelkimi zwierzętami, które się poruszają po ziemi!

²⁹ Potem rzekł Bóg: Oto daję wam wszelką roślinę wydającą nasienie na całej ziemi i wszelkie drzewa, których owoc ma w sobie nasienie: niech będzie dla was pokarmem! ³⁰ Wszystkim zaś dzikim zwierzętom i wszelkiemu ptactwu niebios, i wszelkim płazom na ziemi, w których jest tchnienie życia, daję na pokarm wszystkie rośliny. I tak się stało.

³¹ I spojrzał Bóg na wszystko, co uczynił, a było to bardzo dobre. I nastał wieczór, i nastał poranek - dzień szósty.

Wcześniej w opowieści o stworzeniu czytamy, że zwierzęta zostały stworzone według ich rodzajów (I Mojżeszowa 1:21; 24, 25). Człowiek natoimiast odróżnia się zasadniczo od zwierząt, gdyż został stworzony na obraz Boga.

Czytamy, że Bóg stworzył człowieka na obraz Jego i podobnego do Niego. Oba wyrazy mają bardzo podobne znaczenie, ale nie są synonimami. Wyraz obraz mocno podkreśla podobieństwo, natomiast wyraz podobny podkreśla jednocześnie, że mimo podobieństwa, istnieje zasadnicza różnica. Człowiek jest ‘podobny do Boga, czyli można coś o Bogu wiedzieć przez człowieka, ale jednak istnieje też znacząca różnica.

Teologowie i bibliści dyskutowali na temat znaczenia obrazu Boga. Biblia nie daje szczegółowego wyjaśnienia, ale na podstawie tekstów biblijnych można wnioskować znaczenie.

Człowiek był w duchowym sensie podobny do Boga, tzn. był bez grzechu, znał Boga i był pełen sprawiedliwości i świętości (Efezjan 4:24; Kolosan 3:10).

Obraz także reprezentuje jedną całość i jedność. Człowiek jest psychosomatyczną jednością, co znaczy, że nie można rozdzielić ciała, ducha, duszy człowieka. To różne aspekty jednego człowieka. Człowiek jest jeden. Bez ciała, człowiek nie jest człowiekiem.

Obraz nie ma na celu przedstawienia lub opisania, lecz reprezentowanie. Człowiek, jako obraz Boga, reprezentuje Go na ziemi.

Na Bliskim Wschodzie wierzono, że duch bogów był obecny w każdym jego obrazie lub posągu. Dlatego taki posąg miał funkcję reprezentowania bożka (jako jego substytut) wszędzie, gdzie się znajdował. W starożytności sądzono, że król reprezentował boga. Król rządził krajem, ale ostatecznie bóg nim rządził, a król tylko rządził w jego imieniu, reprezentując prawdziwą władzę bogów. Dlatego nic dziwnego, że te dwa pojęcia zostały połączone, i król bywał widziany, jako obraz boga.

Wszędzie gdzie był postawiony posąg bożka w świątyni, lub posąg króla, oznaczało to, że bóg lub król, którego posąg reprezentuje, tam rządzi i panuje.

Podczas gdy w innych kulturach starożytnych na Bliskim Wschodzie tylko król był obrazem bogów, w Biblii każdy człowiek jest obrazem jedynego Boga-Stworzyciela. Każdy człowiek jest królem nad stworzeniem Bożym, rządzącym w imieniu Boga Stworzyciela. To znaczy też, że człowiek zawsze jest odpowiedzialny wobec jedynego prawdziwego Króla, Którym jest Bóg.

To, że człowiek jest stworzony na obraz Boga, i to, że ma panować odróżnia go od całej reszty stworzenia. Nie zwierzęta, ale tylko człowiek ma panować.

Człowiek ma czynić ziemię poddaną (w. 28). Hebrajski wyraz użyty tutaj oznacza uczynić lud poddanym (np. IV Mojżeszowa 32:22, 29). Wyraz ten określa, że król rządzi nad swoją ziemią i nad swoim ludem.

W starożytności, oczekiwano od króla, że bedzie rządził swoim ludem, jak dobry pasterz, troszczący się o swój lud, chroniący go, dający mu, to, czego potrzebuje. Król miał gwarantować swoim poddanym bezpieczeństwo, życie, żywność, schronienie. Król miał odpowiedzialność ochrony szczególnie najsłabszych i najbiedniejszych (por. Psalm 72:12-14).

Panowanie oznacza również, że człowiek ma prawo korzystać ze wszystkiego, co daje ziemia. Więcej, jest to zachęcanie, aby badać możliwości ziemi, aby korzystać ze źródeł i surowców, aby rozwijać ziemię, by była coraz piękniejsza.  

Ale nie w sposób egoistyczny, lecz jak dobry pasterz, ciągle mając na pierwszym miejscu dobro poddanych mu stworzeń. Człowiek nie może korzystać z możliwości stworzenia dla własnych egoistycznych potrzeb. W sposobie panowania, człowiek ma naśladować samego Boga.

Człowiek ma panować, w taki sposób, że stworzenie, zwierzęta poprzez niego doświadczą czegoś z obecności Bożej na ziemi. Tak samo jak w każdym chrześcijaninie, inni widzą coś z Chrystusa.

Po upadku w grzech, człowiek stał się egoistyczny. Człowiek już nie panuje nad stworzeniem zgodnie z wolą Bożą. Dlatego jego panowanie stało się grzeszne i niszczące, skutkując między innymi w zniszczeniu przyrody, ociepleniu klimatu, katastrofach przyrodniczych, cierpieniu itp.

Upadek w grzech spowodował, że człowiek bardzo dużo stracił, nie jest już odzwierciedleniem Bożej chwały, jak było to wcześniej, przed upadkiem. Nadal jednak każdy człowiek na ziemi jest stworzony na obraz Boga (I Możeszowa 5:1; 9:6).

Upadek sprawił, że człowiek już tylko częściowo może wykonać zadanie, powierzone mu przez Boga. Tylko Chrystus, drugi Adam (Rzymian 5:12-21) może spełnić to zadanie na ziemi., Chrystus jest pełnym Obrazem Boga, ponieważ sam jest Bogiem, On jest prawdziwym Królem na ziemi.

Zadanie i odpowiedzialność, które Bóg dał człowiekowi są wielkie, tak jak jego pozycja, jako reprezentanta, namiestnika na ziemi. Nie anioły, ani zwierzęta lub jakiekolwiek inne stworzenia mają panować, lecz człowiek, jako namiestnik nad stworzeniem Bożym. Dlatego Psalmista mógł powiedzieć:

⁵ Czymże jest człowiek, że o nim pamiętasz,

Lub syn człowieczy, że go nawiedzasz?

⁶ Uczyniłeś go niewiele mniejszym od Boga,

Chwałą i dostojeństwem uwieńczyłeś go.

⁷ Dałeś mu panowanie nad dziełami rąk swoich,

Wszystko złożyłeś pod stopy jego:

⁸ Owce i wszelkie bydło,

Nadto zwierzęta polne,

⁹ Ptactwo niebieskie i ryby morskie,

Cokolwiek ciągnie szlakami mórz.

¹⁰ Panie, Władco nasz,

jak wspaniałe jest imię twoje na całej ziemi! (Psalm 8:5-10)

Mężczyzna i kobieta

Pamiętajmy o tym, że Bóg stworzył człowieka, jako mężczyznę i kobietę, co można też przetłumaczyć jako, że stworzył ich męskim i żeńskim. Kobieta i mężczyzna są każdy w swój sposób obrazem Boga, oraz bardziej w pełni są razem obrazem Boga. Mężczyzna i kobieta są równowartościowymi istotami, ale Bóg dał im różne role i zadania w stworzeniu.   

Jeden człowiek sam nie stanowi w pełni czlowieczeństwa. Mężczyzna i kobieta mają wzajemne relacje, z których najbardziej szczególną jest małżeństwo. Małżeństwo oznacza uzupełnienie męża i żony. Razem są jednym, tak jak trójjedyny Bóg w trzech osobach są jednym Bogiem.

Błogosławieństwo i rozmnażanie się

Bóg pobłogosławił człowieka, i dał rozkaz, aby się rozmnażał. Rozmnożenie jest tematem, który powraca w całej księdze Rodzaju (np. I Mojżeszowa 9:1, 7; 17:20; 28:3; 35:11; 48:4).

Planem Bożym dla stworzenia jest, aby cała ziemia była zaludniona przez ludzi, którzy Go znają i uwielbiają oraz rządzą stworzeniem z Nim i w Jego imieniu.

Błogosławieństwo i rozkaz rozmnożenia się związane jest z nakazem, aby panować nad stworzeniem. Człowiek nie może sam rządzić, potrzebuje innych. Ani mężczyzna, ani kobieta sam nie może zapełnić  ziemi i panować nad nią. Potrzebują dzieci, które mogą mieć tylko razem.

Rozkaz rozmnożenia się implikuje, że Bóg też umożliwia rozmnożenie się. To, że rodzimy dzieci, że ciągle powstają nowe pokolenia ludzi, to że ludzkość nie wymarła jest tylko i wyłącznie możliwym, ponieważ Bóg tego chce i błogosławi.

Rozkaz rozmnożenia się wraz z obietnicą Bóg powtórzył po potopie (I Mojżeszowa 9:1) a także do patriarchów (I Mojżeszowa 17:2, 20; 38:3; 35:11). Wielki nakaz misyjny jest podobnym rodzajem rozkazu: wierzący mają głosić Ewangelię na całym świecie, aby rodziły się nowe duchowe dzieci, panujące ku chwale Boga (por. Ew. Jana 3).

Mąż i żona łączą się w małżeństwie, w którym stają się jednym ciałem (I Mojżeszowa 2:24). Apostoł Paweł nazywa to wielką tajemnicą (Efezjan 5:31), ponieważ wskazuje na Chrystusa i Jego Kościół. Prawdziwe znaczenie małżeństwa rozumiemy dopiero w świetle Chrystusa. To, że Bóg stworzył człowieka, jako mężczyznę i kobietę wskazuje na małżeństwo, co z kolei wskazuje na Chrystusa, drugiego Adama, pełnego i doskonałego Człowieka.

Człowiek szuka spełnienia w małżeństwie, mąż w żonie a żona w mężu, ale prawdziwe spełnienie człowiek znajduje tylko w Chrystusie. Dlatego w nowym życiu już nie będzie małżeństwa (Ew. Mateusza 22:30), bo człowiek tego nie będzie potrzebował, posiadając pełne spełnienie w Chrystusie. Chrystus czyni Kościół swoją oblubienicą (Efezjan 5:23-32) i zapełnia ziemię swoimi duchowymi dziećmi (Izajasz 53:10-11; Ew. Mateusza 12:46-50; Ew. Jana 1:11-13; Galacjan 3:29). Dlatego też mężczyzna, który nie ożenił się, czy kobieta, która nie wyszła za mąż nie musi czuć się mniej człowiekiem, gdyż spełnienie nie jest w mężu lub żonie, lecz tylko w Chrystusie.

Troska

Bóg troszczy się o swoje stworzenie a szczególnie o człowieka. Dał człowiekowi pokarm: wszelkie rośliny i owoce. To było unikalnym w starożytności. W mezopotamskich mitach o stworzeniu widać, że bogowie stworzyli człowieka, aby za nich pracował, bo sami nie chcieli, byli leniwi. W innych religiach ludzie mają przygotowywać pokarm dla bogów (przez składanie ofiar). Bóg Biblii jest całkiem inny: On nie potrzebuje, aby człowiek dla Niego coś zrobił, gdyż jest samowystarczalny. To On daje człowiekowi wszystko, czego ten potrzebuje (por. Ew. Mateusza 6:22).

Dopiero po potopie, Bóg jednoznacznie pozwolił człowiekowi jeść mięso (I Mojżeszowa 9:3). Należy jednak pamiętać, że przed potopem też nie jednoznacznie tego zabrania.

Na zakończenie czytamy, że wszystko było bardzo dobre, tak jak każdy poszczególny element stworzenia (w. 4, 10, 12, 18, 21, 25). Wszystko, co Bóg czyni jest bardzo dobre, doskonałe.