I Ks. Mojżeszowa 13:1-18

 Artykuł w formacie PDF tutaj lub tutaj.

Studium Biblijne: Jeremiasz 31:31-40

 ^31. Oto idą dni mówi Pan - że zawrę z domem izraelskim i z domem judzkim nowe przymierze. ^32. Nie takie przymierze, jakie zawarłem z ich ojcami w dniu, gdy ich ująłem za rękę, aby ich wyprowadzić z ziemi egipskiej, które to przymierze oni zerwali, chociaż Ja byłem ich Panem - mówi Pan - ^33. Lecz takie przymierze zawrę z domem izraelskim po tych dniach, mówi Pan: Złożę mój zakon w ich wnętrzu i wypiszę go na ich sercu. Ja będę ich Bogiem, a oni będą moim ludem. ^34. I już nie będą siebie nawzajem pouczać, mówiąc: Poznajcie Pana! Gdyż wszyscy oni znać mnie będą, od najmłodszego do najstarszego z nich - mówi Pan – Odpuszczę, bowiem ich winę, a ich grzechu nigdy nie wspomnę.

Księga Jeremiasza podkreśla szczególną relację Izraela z Panem. Izrael jest umiłowaną oblubienicą, z którą zawarł przymierze (Jer. 3:19; 31:3; 32:18). Mimo to, lud ciągle był niewierny, oddalał się od Pana i czcił bałwany. Pan natomiast jest zawsze wierny. Jeremiasz krytykuje lud Izraela za ich niewierność i bałwochwalstwo oraz za skutki tych grzechów, czyli korupcję i niesprawiedliwość społeczną.

Jeremiasz, będąc prorokiem mówiącym w imieniu Pana, ostrzegał ich i zapowiadał karę za grzechy, mianowicie wygnanie babilońskie, które w końcu też nastąpiło. Babilończycy zdobyli Izrael, zrównali z ziemią miasto Jeruzalem i jego świątynię oraz wyprowadzili wielką część ludności (przede wszystkim elitę) do Babilonu. Reszta została w zrujnowanym kraju. Lud Boży znalazł się przez własny grzech w beznadziejnej sytuacji. Izrael musiał się nauczyć, że grzech zawsze ma konsekwencje oraz uświadomić sobie, że sami o własnych siłach nie są w stanie być wiernymi.  

Bóg jest nie tylko suwerenny i wszechmogący, ale też pełen miłości oraz łaski, jest wierny, mimo niewierności jego ludu. Jeremiasz może, więc zachęcać i dać Izraelowi nadzieję. Po siedemdziesięciu latach wygnanie się kończy i Izrael może wrócić do swej ziemi. To jest jak nowe wyjście z niewoli egipskiej.

Problem grzechu niestety nie zostaje rozwiązany. Izrael nie stał się lepszym przez doświadczenie wygnania. Nadal jest narodem pełnym grzeszników, z natury oddalających się od Boga. Dlatego Bóg obiecuje więcej niż ‘tylko’ powrót do ziemi obiecanej i odbudowanie świątyni. Izrael nie potrzebuje odbudowy miasta, ani odnowienia i reformy społeczeństwa lub poprawy zachowania. Przede wszystkim potrzebuje, jak każdy człowiek, rozwiązania największego problemu, którym jest grzech. Człowiek jest martwy przez grzech, dlatego sam nie może przyjść do Boga ani odnowić siebie samego. Tylko Bóg może go odnowić i dać mu nowe życie. To prorokuje Jeremiasz.

Jeremiasz mówi o całkiem nowej przyszłości. Bóg zawrze nowe przymierze. Przymierze jest szczególną relacją miłości zainicjowaną przez Pana. Wcześniej zawarł je z Izraelem na Synaju, po wyzwoleniu go z niewoli egipskiej.

Izrael był niewierny temu przymierzu i nadal będzie, bo nie jest w stanie być wiernym. W związku z tym potrzebne jest nowe przymierze.

Nowe przymierze jest kontynuacją. Ten sam Bóg, który wyprowadził Izraela z Egiptu, który jeszcze wcześniej obiecał Abrahamowi, że będzie wielkim narodem, zawrze z nimi przymierze.

W związku z tym Jeremiasz używa tych samych słów, których używał Bóg mówiąc wcześniej do Abrahama: Ja będę ich Bogiem, a oni będą moim ludem (I Moj. 17:7; Jer. 31:33b).

Bóg daje te same obietnice przy przymierzu w Synaju: Odpuszczę, bowiem ich winę, a ich grzechu nigdy nie wspomnę (Jer. 31:34; por. np. Psalm 32 i 51).

Przy pierwszym przymierzu Izrael otrzymał, jako znak obrzezanie, będące znakiem przynależności do przymierza. Obrzezanie jest zarazem też znakiem posłuszeństwa oraz przypomina Izraelowi o tym, że Bóg obiecuje i daje życie, ale też, że Izrael jest zobowiązany do wierności.

Zewnętrzne obrzezanie jednak nie jest gwarancją wiary i zbawienia. Obrzezanie nic nie znaczy, jeśli obrzezany człowiek nadal żyje w grzechu i preferuje bałwochwalstwo. Obrzezanie też nie spowoduje, że łatwiej jest przestać grzeszyć. Bez wewnętrznego odnowienia zewnętrzne znaki i rytuały nie mają znaczenia.

Nezbędna jest prawdziwa zmiana, którą Jeremiasz nazywa obrzezaniem serca oraz włożeniem zakonu do serca. To jest nowe w tym przymierzu. Ponieważ człowiek nie jest w stanie być wierny i spełnić warunków przymierza, Bóg sam tego dokonuje.

Przy przymierzu synajskim Bóg dał przykazania wyryte w kamieniu, które Izrael musiał czytać lub ich słuchać. Teraz Bóg włoży prawo w serca. W przypadku starego przymierza Izrael potrzebował kapłanów, którzy byli pośrednikami, składającymi ofiary w imieniu ludzi, ale też byli nauczycielami ludu. Nie oznacza to, że pod nowym przymierzem już nie ma nauczycieli, lecz, że nie ma innego pośrednika niż Jezus Chrystus. Nie ma również osobnego stanu społecznego, który byłby bliżej Boga niż reszta ludu. W nowym przymierzu każdy jest kapłanem (1 Pio. 2:9). Nowy lud Boży nie potrzebuje już świątyni zbudowanej z kamieni, ponieważ sam wierzący lud jest świątynią (por. 1 Kor. 3:16; 6:19). Prawo Boże jest w nim tak, jak w świątyni. Wierzący są święci jak świątynia, są świątynią zbudowaną z żywych kamieni (2 Kor. 3:3; 1 Pio. 2:5).

Apostoł Paweł cytuje te słowa Jeremiasza, aby podkreślić rewolucyjną nowość nowego przymierza: Złożę mój zakon w ich wnętrzu i wypiszę go na ich sercu (w. 33b. w Rz. 11:27).

W innych miejscach Słowa Bożego czytamy również o obrzezaniu serca (V Mj. 10:16-17; 30:6, 8; Jer. 32:39-40; Ez. 11:19; 36:25,26,27). Ważniejszym, zamiast obrzezania zewnętrznego jest obrzezanie wewnętrzne, czyli prawdziwa zmiana wewnętrzna. Od początku jest to celem Bożym i dlatego już w V Księdze Mojżeszowej czytamy, jak Pan nakazuje Izraelowi:

¹⁶ Obrzeżcie więc nieobrzezkę waszego serca, a waszego karku już nie zatwardzajcie, ¹⁷ Gdyż Pan, wasz Bóg, jest Bogiem bogów i Panem panów, Bogiem wielkim, potężnym i strasznym, który nie ma względu na osobę ani nie przyjmuje darów (V Mj. 10:16-17).

Oraz:

⁶ I obrzeże Pan, Bóg twój, twoje serce i serce twego potomstwa, abyś miłował Pana, Boga twego, z całego serca twego i z całej duszy twojej, abyś żył. (…) ⁸ Ty zaś nawrócisz się i będziesz słuchał głosu Pana, i spełniał wszystkie jego przykazania, które ja ci dziś nadaję (V Mj. 30:6, 8; por.: Jer. 32:39-40; Ez. 11:19; 36:25,26,27)

Przy tym należy pamiętać, że serce w starożytności nie było uznawane za miejsce uczuć, jak obecnie, lecz oznaczało całą osobę, stanowiąc miejsce myślenia i woli człowieka. Obrzezanie serca i włożenie zakonu Pana do serca oznacza kompletną zmianę w człowieku. Z natury człowiek skierowany jest na siebie, chcąc wszystkiego, oprócz posłuszeństwa Bogu. Jeśli Bóg włoży mu zakon do serca, obrzeże mu serce, człowiek zmieni się radyklanie. Zmieni kierunek życia, nawróci się, co oznacza dosłownie po grecku: zmienić kierunek o 180 stopni.

Człowiek może się zmienić tylko wtedy, gdy Bóg przez swego Ducha Świętego działa w nim. Zmiana jest dziełem Ducha Świętego. Nawrócenie w Biblii nie jest jakąś decyzją zmiany życia, nie jest samą zmianą życia, lecz kompletną zmianą myślenia i postawy. Wszelkie zmiany w działaniu i wypowiedziach wypływają z tej wewnętrznej zmiany. W momencie, kiedy Duch Święty narodzi kogoś na nowo, nawróci, Bóg wkłada mu zakon do serca i obrzezuje jego serce (por. np. Jan. 16:26-27;  1 Jan. 2:27; lub też: Iz. 11:9;  Jan 6:45;  1 Kor. 1:5, 7;  1 Kor. 2:10;  1 Jan. 2:20).

Nowe przymierze, zapowiadane przez Jeremiasza spełniło się w Jezusie Chrystusie. W wielu miejscach Nowego Testamentu czytamy o nowym przymierzu w Chrystusie, na przykład przy ustanowieniu Wieczerzy Pańskiej, będącej znakiem nowego przymierza. (Łuk. 22:10; 1 Kor. 11:25).

Autor Listu do Hebrajczyków nazywa to lepszym przymierzem (Heb. 8:6, 13, 15; por. Heb. 9:15-17).

Każdy wierzący w Chrystusa jest częścią tego przymierza, ponieważ Chrystus zapłacił karę za jego grzechy (Heb. 9:15; 10:29; 12:22-24). W związku z tym autor Listu do Hebrajczyków cytuje proroctwo Jeremiasza w całości (Heb. 10:16-17), aby podkreślić, że spełniło się w Chrystusie. Tylko przez Jezusa Chrystusa Bóg może powiedzieć: Odpuszczę winę, a grzechu nigdy nie wspomnę. Izrael oczekiwał odpuszczenia grzechów, wiedząc, że składane ofiary nie mogą zapłacić kary za grzech oraz nie mogą dokonać prawdziwego zadośćuczynienia. Jezus Chrystus zapłacił karę za grzech, dlatego każdemu, kto w Niego wierzy zostały na krzyżu całkowicie odpuszczone grzechy.

Nowe przymierze już się zaczęło w Chrystusie, ale jeszcze nie zostało do końca zrealizowane. Mimo faktu, że Duch Święty odrodził wierzącego i nawet mieszka w nim, on nadal grzeszy. Chrystus zbawił od grzechów, ale ostatecznie i kompletnie doświadczymy tego wyzwolenia dopiero w momencie, kiedy On powróci i nastąpi nowe niebo oraz nowa ziemia. Obecnie żyjemy w swego rodzaju napięciu: nie jesteśmy pod grzechem, jesteśmy wolni, ale nie jesteśmy w stanie nie grzeszyć. Mimo to, nowe życie już się zaczęło. Jesteśmy w stanie zacząć proces uświęcenia, walczenie z grzechami. Jesteśmy w stanie sami coraz lepiej czytać, słuchać i rozumieć Słowo Boże oraz żyć według Niego. To jest początek spełnienia proroctwa Jeremiasza.

Jeremiasz mówi o prawdziwym ludu Bożym. Podstawą przynależności do prawdziwego ludu Bożego nie jest etniczność lub zewnętrzne znaki, jak obrzezanie czy przestrzeganie szabatu, lecz tylko i wyłącznie wiara w Chrystusa. Dlatego proroctwo Jeremiasza jest wielkim zachęceniem dla nas, ponieważ daje nam nadzieję. W Chrystusie możemy już coś z tej dobrej nowiny o odnowieniu doświadczyć, ale wiemy, że przyjdzie dzień, kiedy kompletnie będziemy doświadczymy odnowienia i już nie będziemy grzeszyć, ponieważ Jezus Chrystus umożliwił to dla każdego, kto uwierzy w Niego.